ساختمان‌ها با گذشت زمان فرسوده و قدیمی می‌شوند و نیاز به بازسازی دارند. بازسازی به معنای اقداماتی است که در جهت افزایش طول عمر ساختمان یا بهینه‌سازی فضای ساختمان انجام می‌شود. با بازسازی ساختمان می‌توان از خطرات جانی و مالی جبران‌ناپذیر پیشگیری کرد. عملیات بازسازی برای هر دو دسته‌ی ساختمان‌های قدیمی و جدید ممکن است انجام شود؛ اما بازسازی خانه های قدیمی در میان مردم رواج بیشتری دارد. به طور کلی، بازسازی ساختمان دو دسته است که شامل بازسازی جزیی و کلی است.
فهرست مطالب
انواع بازسازی
معمولاً از بازسازی جزیی برای ساختمان‌هایی که اصطلاحاً نوساز هستند یا قدمت کمتری دارند استفاده می‌شود. بازسازی جزیی در این ساختمان‌ها به دو معناست که شامل تعمیر و مرمت اجزا یا تغییر برخی از اجزا در جهت بهینه‌سازی فضای ساختمان است. بازسازی جزیی شامل رنگ یا کاغذ دیواری سطوح، تعویض یا تعمیر کابینت و کمد دیواری‌ها، تعویض یا تغییر در کفپوش و … است.
از بازسازی کلی برای ساختمان‌هایی که قدمت بیشتری دارند استفاده می‌شود. در بازسازی کلی، علاوه بر موارد گفته شده در بازسازی جزیی، مواردی مانند تعمیر و تعویض سیستم لوله‌کشی ساختمان، تعویض کابل‌ها و سیم‌کشی‌های برق، تعمیر و تعویض سیستم گرمایش و سرمایش، تخریب قسمت‌هایی از تیغه و … انجام می‌شود.
در این مطلب بررسی بازسازی کلی برای ساختمان‌های قدیمی به‌خصوص خانه‌ها مدنظر قرار گرفته شده است.
انواع بازسازی خانه های قدیمی
بازسازی، در زبان عامه، هم به معنای مرمت استفاده می‌شود و هم به معنای نوسازی، بهینه‌سازی، بازطراحی و … است. در بازسازی خانه های قدیمی توجه به معنای دقیق از بازسازی که مدنظر کارفرماست اهمیت زیادی دارد. برخی از خانه‌های قدیمی قدمت زیادی دارند. در شرایطی که قدمت ساختمان زیاد باشد تغییر ظاهر داخلی و خارجی ساختمان با تصمیم کارفرما باید منطبق باشد؛ چون خانه‌های قدیمی علاوه بر ارزش مادی دارای ارزش‌های معنوی نیز هستند. گاهی اوقات تعلق خاطر کارفرما به خانه‌ی قدیمی مانع نوسازی ظاهر آن می‌شود. در نتیجه، تعیین میزان بازسازی خانه برعهده‌ی کارفرما با مشورت متخصصان بازسازی است.
- ساختمان قدیمی با قدمت زیاد: گاهی اوقات قدمت ساختمان بسیار زیاد است؛ یعنی ساختمان در دسته‌ی ساختمان‌های تاریخی به حساب می‌آید. بنابراین، کارفرما به حفظ ظاهر قدیمی ساختمان تأکید دارد. بازسازی در چنین مواقعی صرفاً به معنای مرمت اجزاست.
- ساختمان قدیمی با قدمت کم: گاهی اوقات ساختمان قدیمی است؛ اما تاریخی به شمار نمی‌رود. در چنین مواردی کارفرما می‌تواند ظاهر داخلی و خارجی ساختمان را با توجه به علایق خود تغییر بدهد یا ندهد. اگر کارفرما تمایل به تغییر ظاهری ساختمان داشته باشد، عملیات بازسازی متناظر با عملیات نوسازی خواهد بود. بنابراین، حداکثر تغییرات در ظاهر و باطن ساختمان انجام می‌شود. اگر کارفرما تمایل به تغییر ظاهری ساختمان نداشته باشد، عملیات بازسازی معادل با مرمت اجزا است و مشابه کاری است که در ساختمان‌های قدیمی با قدمت زیاد انجام می‌شود.
لازم به ذکر است که بازسازی خانه های قدیمی، چه تاریخی باشد و چه نباشد، در دسته‌ی بازسازی‌های کلی ساختمان قرار دارد؛ چون باطن ساختمان و اجزای تاسیساتی آن نیاز به تعویض و تعمیر دارد. به طور کلی، در میان عامه‌ی مردم، تقاضا برای بازسازی خانه‌های قدیمی با قدمت کم خیلی بیشتر است؛ یعنی عموم مردم به‌دنبال بازسازی و نوسازی خانه‌های قدیمی خود، به‌نحوی که تغییرات ظاهری و باطنی داشته باشد، هستند. بنابراین، در ادامه‌ی این مطلب تمرکز بر بازسازی خانه های قدیمی است که قدمت تاریخی ندارند اما قدیمی هستند و نیاز به بازسازی، نوسازی، بهینه‌سازی، بازطراحی و … دارند.
مراحل بازسازی خانه‌های قدیمی
مراحل بازسازی خانه‌های قدیمی تفاوت چندانی با بازسازی‌های عادی ندارد؛ جز در چندمورد محدود که اگر خانه تاریخی باشد باید رعایت شود.
- بازدید: اولین مرحله برای بازسازی ساختمان بازدید از آن و تعامل با کارفرماست. تهیه‌ی نقشه از وضعیت حاضر خانه و مشخص کردن قسمت‌هایی که نیاز به بازسازی دارد نیز در مرحله‌ي بازدید از خانه انجام می‌شود.
- ارائه طرح بازسازی به کارفرما: در این مرحله با توجه به خواسته‌های کارفرما نقشه‌هایی تهیه می‌شود و بعد از تایید شدن از سوی کارفرما ادامه‌ی مراحل پیش خواهد رفت.
- برآورد هزینه: برآورد هزینه یکی از مهمترین مراحل بازسازی است و باید با دقت و براساس بودجه‌ی کارفرما مورد بررسی قرار گیرد. هزینه‌ی بازسازی به عواملی چون متراژ بنا، تغییرات لازم، نوع مصالح کاربردی و … بستگی دارد.
- کسب مجوزها و عقد قرارداد: در این مرحله با توجه به تایید کارفرما قرارداد نوشته می‌شود. اقدام برای کسب مجوزهای لازم جهت کار بازسازی نیز در این مرحله انجام می‌شود. (در شرایطی که خانه تاریخی باشد کسب چند مجوز دیگر علاوه بر مجوزهای عادی از سازمان‌های مربوطه مانند میراث فرهنگی لازم است).
- برنامه‌ی زمان‌بندی: برنامه‌ریزی دقیق برای پیشرفت پروژه یکی از مراحل مهم دیگر در عملیات بازسازی است.
- تقویت سازه و تخریب: تقویت سازه و تخریب بر اساس نقشه‌های تهیه شده عملیات بازسازی آغاز می‌شود. مرحله‌ی تخریب شامل تخریب و حذف عناصری مانند دیوارها و … است.
- اجرای کارهای بنایی: بعد از اتمام عملیات تخریب ساختمان و پاکسازی فضا از نخاله‌های ساختمانی، باید براساس نقشه و طرحی که از قبل آماده شده است بازسازی را آغاز کرد.
- و …
مزایای بازسازی خانه های قدیمی
- افزایش طول عمر خانه
- استفاده‌ی بهینه از فضا
- افزایش ایمنی ساختمان
- افزایش ارزش اقتصادی ملک
- صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های تامین انرژی
- و …
ایده برای بازسازی خانه های قدیمی
در این قسمت به بررسی نکات و ایده‌هایی برای بازسازی خانه های قدیمی اشاره خواهیم کرد.
تاسیسات در بازسازی خانه های قدیمی
بازسازی تاسیسات معادل با بازسازی و نوسازی تاسیسات آب، برق و گاز است و از نخستین گام‌ها در بازسازی منزل به شمار می‌آید. این مرحله بسیار مهم است و دقت زیادی در اجرا می‌طلبد. تعمیرات و بازسازی ظاهری و کالبدی ساختمان زمانی اثرگذار خواهد بود که بازسازی باطن ساختمان که همان تاسیسات آن است به درستی انجام شده باشد. اگر بازسازی تاسیسات به صورت اصولی و درست انجام نشده باشد، تمام بازسازی‌های کالبدی بی‌‌استفاده خواهد شد. بنابراین، چک لیستی از مواردی که در بازسازی تاسیسات باید به آنها توجه شود فراهم کرده‌ایم:
- جایگزین کردن لوله‌های قدیمی و فرسوده با لوله‌های جدید؛
- تعمیر و تعویض اجزای موتورخانه و جایگزین کردن آن با تکنولوژی جدیدتر مانند پکیج‌ها ؛
- برق‌کشی و سیم‌کشی مجدد؛
- تعویض کابل‌ها؛
- و …
سقف در بازسازی خانه های قدیمی
سقف خانه‌های قدیمی معمولاً دارای گچ‌بری‌های سنگین با اشکال و طرح‌های قدیمی است. این طرح‌ها و نقش‌ها در زمان خود به روز بوده و زیبایی خاصی به فضا می‌بخشیده است؛ اما امروزه این طرح‌ها قدیمی شده‌اند و روش‌های جدیدی برای آرایش سقف ابداع شده است. در حال حاضر، سقف‌های ساده‌ی کاذب همراه با نورپردازی خاص طرفداران زیادی دارد. بنابراین، تغییر طرح و نقش سقف یکی از مهمترین ایده‌های بازسازی خانه های قدیمی برای ایجاد تفاوت نسبت به وضعیت پیشین است.
سقف ساختمان‌های قدیمی از خارج نیز باید بازسازی شود. بهتر است در هنگام بازسازی خانه‌ی قدیمی ایزوگام یا قیرگونی سقف را نیز بازسازی کنیم و مجدداً به آن رسیدگی کنیم. سلامت سقف از خارج مهم‌تر از توجه به ظاهر آن در داخل است. بنابراین، در بازسازی آن کوتاهی نکنید؛ چون در صورت وجود مشکل در سقف خارجی ممکن است بازسازی داخلی شما نیز بی‌اثر شود.
کف در بازسازی خانه های قدیمی
بازسازی کف خانه‌های قدیمی مانند بازسازی سقف آنها تغییر زیادی در کالبد و ظاهر خانه ایجاد می‌کند. در خانه‌های قدیمی بهتر است که کف را تخریب کنید و از نو بسازید. یکی از دلایل اهمیت تخریب کف و بازسازی آن، چک کردن زیرسازی کف ساختمان است. تاسیساتی که از زیر کفسازی عبور می‌کند باید چک شود و تعمیرات و تعویض‌های لازم انجام گیرد. در نتیجه، گاهی نوسازی کف مربوط به ظاهر خانه نیست و مربوط به تعمیر و تعویض لوله‌های کف است و اجتناب‌ناپذیر است. شما می‌توانید از پارکت، لمینت، سنگ، سرامیک و … برای کفسازی خانه‌ی بازسازی شده‌ی خود متناسب با سبک خانه‌تان استفاده کنید.
پنجره در بازسازی خانه های قدیمی
در پروژه‌های بازسازی خانه های قدیمی، پنجره‌های چوبی یا فلزی قدیمی ساختمان را باید تعویض یا تعمیر کنید. پنجره‌های نامناسب موجب هدر رفتن انرژی می‌شوند و ظاهر خانه را زشت می‌کنند. بنابراین، تعمیر یا تعویض پنجره‌های قدیمی با پنجره‌های جدید موجب بهینه شدن مصرف انرژی و زیبایی کالبد خانه می‌شود. پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی و آلومینیومی استاندارد گزینه‌های مناسبی در هنگام تغییر در و پنجره‌ها هستند. اگر قصد تعمیر یا تعویض در و پنجره‌های خانه‌ی خود را دارید، می‌توانید سفارش خود را در سایت و اپلیکیشن آچاره ثبت کنید.
نما در بازسازی خانه های قدیمی
بازسازی نمای خانه‌های قدیمی به آنها جلوه‌ی جدیدی می‌دهد. اگر قصد بازسازی نما را دارید باید محوطه‌ی اطراف نما را ببندید و به حالت محوطه‌ی کارگاهی درآورید و مجوزهای لازم را تهیه کنید. بازسازی نما علاوه بر زیبا کردن ظاهر ساختمان، ایمنی را برای آن به‌همراه دارد؛ چون فرسوده بودن نمای ساختمان و فروریختن آن موجب خسارت‌های مالی و جانی می‌شود. بنابراین، توجه به بازسازی و نوسازی نما یکی از مراحل مهم در عملیات بازسازی خانه‌هاست.
آشپزخانه در بازسازی
بازسازی آشپزخانه‌های قدیمی شامل اقداماتی مانند تعویض کابینت‌ها، تخریب دیوارها، تخریب آرک‌های قدیمی و رابیتس‌کاری‌ها، تعمیر و تعویض لوله‌کشی‌ها، تعویض کفسازی، تعویض کاشی بین‌کابینتی و … است. در این میان تعویض کابینت‌ها تأثیر چشمگیری در بازسازی فضای آشپزخانه دارد.
اتاق خواب در بازسازی
کمددیواری شاخص‌ترین جزء در اتاق خواب است که نیاز به بازسازی دارد. کمددیواری‌های قدیمی فضای زیادی از اتاق را اشغال می‌کرد و فضای بهینه‌ای در داخل نداشت. امروزه، از کمددیواری‌های ام‌دی‌اف که فضای کمی اشغال می‌کنند در اتاق‌ها استفاده می‌شود و فضای داخلی آنها طبقه‌بندی شده و شلف‌دار است؛ بنابراین، فضای بهینه‌ای دارد. در هنگام بازسازی اتاق خواب به نورپردازی آن نیز توجه ویژه کنید. نور در اتاق خواب باید همزمان برای خواب و مطالعه تامین شود.
سرویس بهداشتی و حمام
سرویس بهداشتی و حمام به دلیل ماهیت آن که فضایی خیس است زودتر از باقی نقاط یک خانه فرسوده می‌شود و نیاز به بازسازی پیدا می‌کند. بنابراین، توحه به بازسازی آن بسیار مهم است. تعویض توالت فرنگی و ایرانی، تعمیر و تعویض سیفون توکار و روکار، تعویض روشویی، بازسازی سطوح، افزودن امکانات و تجهیزات مطابق با مد روز و … از اقداماتی است که در سرویس بهداشتی و حمام در هنگام بازسازی انجام می‌شود. توجه به لوله‌کشی‌ها و عایق‌کاری‌های این مکان بسیار مهم است؛ بنابراین، در هنگام بازسازی حتما آنها را تعمیر یا تعویض کنید.
حیاط در بازسازی
بازسازی حیاط یک خانه‌ی قدیمی در جهت بهبود شرایط ظاهری و کالبدی آن انجام می‌شود. بهتر است هنگامی که خانه‌ای را بازسازی می‌کنیم به محیط اطراف آن نیز توجه کنیم و تناسب را در آن رعایت کنیم. خانه‌ای که از لحاظ ظاهری نوسازی شده است باید در بستری نوسازی شده بنشیند. برای بازسازی محوطه و حیاط خانه‌ی قدیمی خود به مواردی مانند تعویض گلدان‌ها، بازسازی کف محوطه، اجرای نورپردازی محیطی و … توجه کنید.
همانطور که در متن گفته شد، بازسازی خانه‌های قدیمی معادل با بازسازی کل خانه است. در هنگام بازسازی توجه به ظاهر و باطن یک ساختمان به اندازه‌ی همدیگر مهم است. کالبد و ظاهر ساختمان زمانی درست بازسازی می‌شود که باطن و تاسیسات و زیرکاری ساختمان مشکلی نداشته باشد. بنابراین، تقویت سازه و تاسیسات یک خانه‌ی قدیمی در هنگام بازسازی در اولویت قرار دارد. بازسازی کاری تخصصی است و نیاز به متخصص باتجربه دارد. بنابراین، برای بازسازی خانه‌ی قدیمی خود در سایت و اپلیکیشن مجموعه‌ی آچاره ثبت سفارش کنید و کار خود را به متخصصان باتجربه و معتبر آچاره بسپارید.
